مدل استفاده کاربران ایرانی و فرانسوی از اینترنت

 دکتر محمد مهدی فتوره چی، دکتر محمد آقاسی؛ رئیس مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران و محمد صادق افراسیابی؛ دبیر کل همایش ملی سواد رسانه ای و مسئولیت اجتماعی در برنامه گفتگوی فرهنگی ساعت 20 رادیو گفتگو شرکت کردم و با عنایت به پژوهش های انجام گرفته در فرانسه و ایران، مدل و الگوی استفاده کاربران فرانسوی و دانشجویان ایرانی و فرانسوی از اینترنت و شبکه های اجتماعی را به طور اجمال تشریح کردم. از آنجایی که خبر منتشر شده در برخی رسانه ها دارای ایرادات و اشتباهاتی در ذکر نام محققان شرکت کننده در برنامه بود، در این یادداشت سعی خواهم کرد ضمن بازخوانی مجدد آمارهای ارائه شده، اطلاعات دیگری از تحقیقات انجام شده در سالیان اخیر را نیز برای علاقمندان، پژوهشگران و اصحاب رسانه های جمعی بیان کنم تا حق مطلب ادا شود. همچنین لازم به یادآوری است هدف از ارائه ی برخی آمارها در این برنامه ی رادیویی توجه دادن مخاطب به ضرورت افزایش سواد رسانه ای بوده است که لازم است در تحلیل ها به این موضوع توجه شود تا بتوانیم آمارهای ارائه شده در برنامه ی مذکور را فارغ از نگاه های سیاسی تجزیه و تحلیل کنیم.

در این گفتگو پس از ارایه آمارهای توصیفی از وضعیت کاربران شبکه های اجتماعی از سوی دکتر آقاسی در ابتدای برنامه، بنده در پاسخ سوال دبیر کل همایش ملی سواد رسانه ای و مسئولیت اجتماعی در خصوص الگوی استفاده کاربران فرانسوی، آمارهایی به شرح ذیل ارایه کردم که در ادامه مرقوم می گردد:

-بیشتر تحقیقات انجام شده در فرانسه برگروه نوجوانان متمرکز بوده است و این واقعیت نشان می دهد که والدین و واولیای تربیتی در فرانسه بیش از هر گروه سنی دیگر نگران سلامت واستفاده هایی هستند که این قشر را از هویت، خانواده و اهداف تحصیلی دور می سازد.

-کشور فرانسه در میان کشورهای اروپایی از حیث میزان استفاده از اینترنت موقعیت میانه ای داشته و پس از آلمان، روسیه و انگلستان در اروپا جایگاه چهارم را به خود اختصاص داده است.

-بر اساس یافته تحقیقی که در فرانسه انجام شد بیش از دو سوم فرانسویان به طور روزمره از اینترنت استفاده می کنند.

-90درصد دانش آموختگان دانشگاه ها به شیوه های مختلف از اینترنت استفاده می کنند.

-در فرانسه کاربردهای تفننی و سرگرم کننده(گوش دادن موسیقی و بازی های آنلاین و..) و سپس کاربردهای معاشرتی و تعاملات اینترنتی در اولویت کاربران جوان فرانسوی است.

- بر اساس تحقیقی، بیشترین وابستگی کاربران نوجوان فرانسوی به بازی های مجازی و آنلاین بوده است.

-رده سنی 18 تا 25 بیشترین استفاده و بهره برداری از اینترنت را در فرانسه داشته است.

-نزد جوانان فرانسوی، اینترنت در وهله اول به منزله ابزاری برای برقراری ارتباطات بین فردی بوده در حالیکه در میان نوجوانان این کشور بیشترین عامل وابستگی یا اعتیاد به اینترنت بازی های مجازی یا آنلاین بوده است.

اهم نتایج تحقیق تز دکتری بنده که الگوی استفاده و وابستگی دانشجویان دو کشور اسلامی(ایران) و غیر اسلامی در اروپا(فرانسه) را در زمان تحقیق (سال 2012) مورد مقایسه قرار داده، بدین شرح است:

-دانشجویان فرانسوی کمی بیش از دانشجویان ایرانی به منظور رفع نیازهای آموزشی و تحصیلی از اینترنت استفاده می کنند که به نظر می رسد دسترسی گسترده تر دانشجویان فرانسوی به گوشی های هوشمند، تبلت در زمان انجام تحقیق و وجود امکان استفاده از اینترنت پر سرعت و ایرلس در دانشگاه ها و خوابگاه ها در افزایش نرخ استفاده آنان موثر بوده است.

-میزان رضایت دانشجویان فرانسوی از اینترنت از همتایان ایرانی شان بیشتر بوده است(9 درصد در مقابل 15 درصد).

-حدود 10 درصد از دانشجویان ایرانی و فرانسوی به اینترنت وابستگی شدید داشته اند(دانشجویان ایرانی با اختلاف جزئی کمی بیشتر وابستگی نشان داده اند).

- در مقایسه مقیاس های کلی استفاده از اینترنت 15 درصد از دانشجویان ایرانی کارکرد ارتباطی اینترنت را اولین اولویت خود بر شمردند در حالیکه 26 درصد دانشجویان فرانسوی این کارکرد را اولویت اولیه خود قلمداد کردند.

-حدود 59 درصد دانشجویان ایرانی کارکرد اطلاعاتی اینترنت(جستجوی منابع عمومی و تخصصی، انتشار اطلاعات و ....) را اولین اولویت خود ذکر کردند در حالیکه تنها 9درصد دانشجویان فرانسوی این کارکرد را اولویت اول استفاده خود ارزیابی کردند.

-نزد دانشجویان ایرانی کارکردهای اطلاعاتی، ارتباطی و سپس سرگرم کنندگی و تفننی به ترتیب کمترین تا بیشترین میزان از اوقات وقت کاربران را به خود اختصاص داده در حالیکه نزد دانشجویان فرانسوی کارکرد ارتباطی بیش از کارکرد اطلاعاتی کاربران را به خود مشغول داشته است.

-دانشجویان فرانسوی به نسبت دانشجویان ایرانی 2 برابر بیشتر به وب سایت های خدماتی و تبلیغاتی مراجعه داشته اند(7/8 در مقابل 16 درصد).

-والدین کاربران فرانسوی 2 برابر والدین کاربران ایرانی از اوقاتی که فرزندانشان در اینترنت به سر برده اند ابراز نارضایتی کرده اند(3/15 در مقابل 9/30)

-حدود 9 درصد از کاربران ایرانی و فرانسوی کارکرد تفننی و سرگرمی اینترنت را سومین اولویت استفاده خود بر شمردند (3 درصد دانشجویان ایرانی استفاده به قصد تفنن و سرگرمی را آخرین کارکرد و حدود 7درصد از آنان اینگونه استفاده ها را اولین کارکرد خود بر شمردند).