وقتی تجمل‌‌گرایی و میل به سمت زندگی اشرافی به عنوان سبک زندگی برتر در جامعه می‌نشیند، کسانی، حتی با تفاوت‌های فکری و اجتماعی و عقیدتی، برای دستیابی به آن سبک زندگی برتر، همه چیز را زیر پا می‌گذارند تا به سبک زندگی غالب برسند. هنگامی که در جامعه استفاده از کالاهای خارجی بعنوان نماد تمدن و پیشرفت و برتری اجتماعی شناخته می شود هر فردی تلاش می کند تا برای همسو و همرنگ شدن با دیگران، به خرید و مصرف کالای خارجی خصوصا با برندهای مطرح و شناخته شده از هر طریق ممکن اقدام کند. خواه خرید این کالاها از طریق مبادی رسمی و قانونی باشد، خواه تهیه کالاهای خارجی قاچاق و یا حتی خرید کالاهای تقلبی و بی کیفیت.

 

وجود عوامل و شرایط ذکر شده در یک جامعه فرصت خوبی به کسانی می‌دهد که کالا‌های خارجی و قاچاق را عرضه می‌کنند که استقبال از این کالا‌ها در سال‌های اخیر باعث شده تولید ملی صدمه‌ای جدی ببیند. به رغم اینکه در ظاهر همه مخالف کالا‌های قاچاق و خارجی هستند، اما وقتی حرف خرید به میان می‌آید، انتخاب اول بسیاری همان کالا‌های غیر ایرانی است. در این میان متاسفانه تبلیغات گسترده‌ای هم برای کالا‌های خارجی انجام می‌شود. هزینه های سرسام‌آوری که برای تبلیغات کالاهای خارجی که بعضا هم قاچاق هستند، خرج می شود و در سرتاسر شهر به وفور مشاهده می‌شود، خود از عوامل افزایش تمایل مصرف کننده به استفاده از کالاهای خارجی می باشد که در نتیجه موجب تغییر در سبک زندگی و مصرف مردم شده و با تغییر الگوی مصرف، موجب رایج شدن فرهنگ تجمل گرایی می شود.

 

در شرایطی که این فرهنگ بر جامعه حاکم باشد و افراد سبک زندگی خود را اینگونه تعریف کرده باشند، زمانی که برای خرید وارد مغازه می‌شوند در ابتدا به دنبال برندهای معروف خارجی می‌گردند و حتی ممکن است عطری خوشبوتر را که اسم ایرانی دارد به ادکلن معروف تر خارجی ترجیح ندهد. در این بین نیز هستند کسانی که با فروش کالاهای قاچاق، رسما چوب حراج به تولید ملی می‌زنند و عامل ورشکستگی بسیاری از فعالان اقتصادی و صنایع بزرگ کشور می‌شوند.

 

امروز بیش از هر زمانی شاهد نفوذ کالاهای خارجی در بازار ایران هستیم، نفوذ کالاهایی که در موارد زیادی مشابه باکیفیت‌تر آن در داخل کشور تولید می‌شود، اما به دلیل در دسترس بودن کالای خارجی که بصورت قاچاق وارد کشور شده است و همچنین احساس برتری کاذبی که مصرف کننده از استفاده از کالای خارجی بدست می آورد و البته قیمت های پایین ترکالاهای قاچاق در مقایسه با کالاهای با کیفیت ایرانی و یا کالاهای خارجی که بصورت رسمی وارد شده اند، تمایل و گرایش مردم به خرید و مصرف کالاهای خارجی می باشد.

 

بمنظور رفع معضلات یاد شده در ابتدا بهتر است هر فرد خودش را در اولویت قرار دهد و سپس به صورت زنجیره‌ای آن را به دیگران انتقال دهد تا این درک اشتباه که خرید و استفاده از کالای خارجی نشان دهنده برتری یک شخص یا یک طبقه اجتماعی بر دیگری است از اذهان مردم پاک شود. احساس مسئولیت نسبت به کشور و آینده آن نیز از صفاتی است که هر فرد در جامعه خود باید داشته باشد. در برخی زمینه‌ها نمی‌توان فقط مسئولان و مدیران را مقصر دانست، گاهی تک تک اعضای یک جامعه در جا افتادن برخی از بدفرهنگی‌ها سهم دارند. بعلاوه برای فرهنگ سازی در امر مبارزه با قاچاق کالا و از بین بردن ریشه های مصرف کالای قاچاق باید از ظرفیت تمامی رسانه ها بخصوص صدا و سیما و همچنین همکاری دستگاه های مختلف اجرایی بهره گرفت.